-
1 расшевелиться
1. сов.; разг.ҡыбырлай (ҡыймылдай) башлау, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү2. сов.; разг. перен.уяныу, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү -
2 владеть
1. несов.кем-чем; прям., перен.эйә булыу, эйә булып тороу, хужа булыу, хужа булып тороу2. несов.кем-чемуправлятьбиләү, биләп тороу, ҡулында тотоу3. несов. перен.буйһондороп тотоу, ҡулында тотоу4. несов. перен.охватывать – о мыслях, чувствахбиләп (солғап) алыу5. несов. чемуметь обращатьсяэш итеү, эш итә белеү6. несов.уметь пользоваться, быть мастеромбелеү, файҙалана белеү, оҫта булыу7. несов. чемйөрөтә алыу, эшләтә алыу, хәрәкәт иттерә алыувладеть пером — оҫта яҙа белеү, ҡәләм тибрәтә алыу
владеть собой — үҙеңде тота белеү, һалҡын ҡанлы булыу
-
3 звание
1. с офиц.исем2. сзвание, дәрәжә3. с уст.чин, титул, ҡатламодно (только) званье прост. — исеме генә, есеме юҡ
-
4 круг
1. мтүңәрәк, түңәрәк әйләнәһеплощадь круга мат. — түңәрәк майҙаны
2. мтумалаҡ (дүңгәләк), түңәрәк3. мчегоперечень чего-л.теҙмә4. мчегообласть, сфера какой-л. деятельностисфера, даирә, өлкәкруг обязанностей — хеҙмәт вазифалары, бурыстар
5. мкого, какойгруппа людейдаирә, ара, ҡор, эсна круги своя вернуться книжн. — элекке хәлгә ҡайтыу
круги перед глазами — күҙ алды ҡараңғыланыу, күҙ семәрләнеү (сыбарланыу)
голова идёт кругом: — 1) баш әйләнә
2) баш ҡатҡан -
5 малый
I1. прил.бәләкәй, бәләкәс2. прил.только кратк. ф.бәләкәй, наҡыҫс малых лет — бәләкәйҙән үк, йәштән үк, бала саҡтан уҡ
самое малое — кәмендә, кәм тигәндә
без малого; без мала — тип әйтерлек, -ға/-гә яҡын
от мала до велика — йәше-ҡарты, олоһо-кесеһе
мал золотник, да дорог — аҫыл таш ҙур булмай, алтын ҙур булмай
за малым дело стало — эш юҡҡа ғына туҡтап ҡалды, эш бик бәләкәй нәмәгә килеп терәлде
IIм; разг.егет (кеше), йәш егет (үҫмер) -
6 отбросы
-
7 предплюсна
ж; анат.кешеләрҙә; хайуандарҙа аяҡ башынан сираҡ менән йәнәш ятҡан өлөшөтуларһыҡ, ҡушарбаш, шайтан тубыҡ; кәтмән алды
См. также в других словарях:
кешел — (Жезқ., Ж.арқа; Шымк., Кел.) кейін, соң. Ауылдан к е ш е л шыққан машина қалаға уақтында жете алмады (Жезқ., Ж.арқа). Алдыңғы әдіс ауызша таралса, ал кейінгі әдіс – к е ш е л туған әдіс– жазба әдебиетте орын тебеді (С. Талж. Ұлд., 37) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
кешелі бері қарай — (Алм., Жам.) кешеден бері қарай. К е ш е л і б е р і қ а р а й балалар келіп кеуіліміз көтеріліп қалды (Алм., Жам.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
аша — 1 (Талд., Гв.; Сем.: Мақ., Аяг.; Шығ.Қаз., Тарб.; Қост., Фед.) айыр. Менің а ш а мд ы кім алды? (Талд., Гв.). Айырды тістің санына қарай үш а ш а, төрт а ш а деп атай береді. Сахнада тарелка айналдырғанша, қолыңа а ш а алып, қырман басындағы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ак — I. 1. Кар, сөт һәм акбур төсенә якын ачык төс 2. Чиста, керсез. күч. Эчкерсез, саф, гөнаһсыз 3. Чал ак сакаллы карт 4. Гражданнар сугышында большевикларга каршы булган ак офицер и. АКЛАР – Контрреволюционерлар, акгвардиячеләр, большевизм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җен — I. и. 1. Хорафатлар буенча: кешеләргә явызлык эшләүче, үзе яратканнарга ярдәм итүче, табигатьтән өстен явыз зат 2. күч. Нәрсә белән дә булса алдый, мавыктыра торган әйбер, көч, хис символы шундый бер җене бар язның: кинәт исертеп ташлый 3. күч.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өй — 1. Яшәү тору өчен салынган бина, корылма. Тора торган, яши торган урын куянның өе – урманда, песинең өе – өйдә. с. Өйгә, өй хуҗалыгына бәйләнешле өй эшләрен башкару 2. Берәр оешма һ. б. ш. урнашкан бина, корылма уку өе. Аерым ихтыяҗлар өчен, мәс … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
пирамида — 1. Нигезе өч яки күппочмактан, ә ян яклары уртак түбәле өчпочмаклардан торган геометрик җисем – күпкырлык 2. Борынгы Мисыр фиргавеннәренең каберләре өстенә төзелгән гаять зур таш корылма 3. Югарыга таба очланып килә торган киң нигезле әйбер. Шул… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аяқсу — (Орал, Чап.; Сем., Абай) асқыну, аурудың ауырлай түсуі. Кісі көп келіп, ауруы а я қ с ы п қалды (Орал, Чап.). Біздің бала кешелі бері а я қ с ы п жатыр (Сем., Абай) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
үшкіру — (Түрікм.: Таш., Көнеүр.) түшкіру. Суық тиген бе, баламыз кешелі бері ү ш к і р і п қалды (Түрікм., Таш.). Нәсі искесең ү ш к і р ес і ң (Түрікм., Көнеүр.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі